Daniel Nowak, autor książki „Historia Starego Żmigrodu” przygotował dla portalu Glojsce.pl opracowanie historyczne o naszej wsi - warto przeczytać!
Wieś Głojsce powstał najprawdopodobniej w II połowie XIII wieku i była początkowo własnością rodu Bogoriów osiadłych Starym Żmigrodzie (potem ród przeniósł się do Nowego Żmigrodu). W połowie XIV wieku prawdopodobnie w wyniku zakupu lub zamiany przeszła w ręce Grzymalitów z Gułtów, zwanych też Kobylańskimi.
Pierwsza wzmianka na temat tej wsi pochodzi z 28 sierpnia 1366 roku. W dokumencie wydanym we Włodzimierzu na Rusi przez Króla Polskiego Kazimierza Wielkiego oprócz kilkunastu innych miejscowości zlokalizowanych pojawia się osada Gloscze. Dokument ten to potwierdzenie aktu darowizny jaką dokonał Janusz Suchywilk kanclerz krakowski (później arcybiskup gnieźnieński) na rzecz swoich bratanków synów Cztana: Wilczka, Piotra, Mikołaja, Mroczka i Jakusza. W dokumencie lokacyjnym Dukli z 1373 roku Głojsce wymieniane są jako jedna z wsi, w okolicy której ustala się lokalizację miasta i jego granice.
Kolejny podział dóbr dokonał się w 1377 roku. W jego wyniku Głojsce przypadły Jakuszowi. W ten oto sposób wieś Głojsce przeszła na wiele lat we władanie rodziny Kobyleńskch z Kobylan. Od 1496 roku Głojsce były w posiadaniu Hieronima Kobyleńskiego.
W dokumentach sądowych z XV wieku zapisane zostały imiona niektórych dzierżawców wsi: Ywo - 1403, Maciej - 1437, Jan noszący przydomek Sęp - lata 1459–1464.
Głojsce podobnie jak inne wsie w pobliżu Kobylan i Dukli należały początkowo do parafii w Stary Żmigrodzie. Po przejęciu tych dóbr przez Kobyleńskich doszło do utworzenia pomiędzy 1374 a 1415 rokiem, parafii w Kobylanach, do której przyłączono między innymi Głojsce. Stan taki utrzymał się do połowy XVI wieku, kiedy to w wyniku dewastacji kościoła kobylańskiego przez Arian, wieś powróciła na kilka wieków w skład parafii w Starym Żmigrodzie. Jan Długosz podaje, że dziesięcina zbierana w Głojscach była dobrem kościelnym i należała do kolegiaty św. Floriana w Krakowie. Jej wartość obliczano na 10 grzywien.
Rejestry poborowe z 1508 raz 1536 podają, że we wsi była karczma i młyn. W roku 1536 zagospodarowanych było 10 łanów ziemi (około 340 hektarów). Rejestr w 1581 roku podaje już tylko 7,5 łana (ok. 255 ha) . We wsi oprócz bogatszych chłopów - kmieci, mieszkało dwóch (2 rodziny) zagrodników z rolą (chłop posiadający chałupę i niewielki obszar ziemi), 1 komornik z bydłem i 1 bez bydła (chłop nieposiadający chałupy mieszak jacy u innego chłopa). Przyjmując stosowane w nauce metody obliczenia ludności wsi, w tym okresie mieszkało w Głojscach około 90 chłopów. Właścicielem wsi w 1581 roku był Stanisław Bolikowski, a dzierżawił ją Jakub Warszycki. Kolejny rejestr z 1629 roku notuje nieznaczny wzrost obszaru uprawy do 8,5 łana ziemi. Poborca podatkowy Jan Sulimurski pobrał wtedy ze wsi 34 złote i 16 groszy podatku łanowego.
XVII wiek to okres wielu wojen, zniszczenia kraju, epidemii i głodu, który przyczynił się do spadku ludności wielu wsi w tym również i Głojsc. Według rejestru pogłównego z 1673 roku mieszkało tu 28 osób zobowiązanych do opłacenia tego podatku (osoby powyżej 13 roku życia, bez Żydów i innowierców). W roku 1680 właścicielem wsi był Jan Męciński a mieszkało w nim 2 zagrodników z rolą, 1 komornik z bydłem i 1 bez bydła. Uprawianych łanów było tylko 4 łany. Po tym okresie ludność wsi zaczęła powoli wzrastać. W 1723 roku było 7 rodzin kmiecich, 4 rodziny zagrodników i 5 komorników. Wieś liczyła 11 lub 12 domostw.
W wyniku pierwszego rozbioru Polski wieś dostała się pod panowanie Austrii, która wprowadziła tu od razu swoją administrację. Początkowo Głojsce wchodziły w skąd cyrkułu czerwono-ruskiego, potem pilzneńskiego, potem od 1782 dukielskiego i od 1790 jasielskiego. We wsi było już 47 domów zlokalizowanych głównie na lewym brzegu potoku Głojsc, w kierunku Draganowej. Pod nowo-nadanym (w 1772 roku) numerem domu 1 mieszkał Stanisław Knap, a pod numerem 47 – Wawrzyniec Świstak. Jak wynika z rejestru podatkowego czyli tzw. Metryki Józefińskiej z 1787 roku obszar uprawny we wsi wynosił 777 morgów i 354 sążnie kw. ról (447 ha 25 ar), 117 morgów łąk i 257 morgów lasów. Największy obszar znajdował się we władani folwarku w Iwli, a było to 118 morgów 1058 sążni kw. ról i 2 morgi łąk. Z chłopów najwięcej użytkował Józef Olszyk (18 ha 54 ar) Maciej Bożętka (16 ha 58 ar), Urban Czepiga (16 ha 16 ar) i Wojciech Woźniak (15 ha 64 ar). Najmniej posiadali zagrodnicy: Wojciech Brejda i Jakub Biały. We wsi mieszkali też Żydzi Joel Jakubowicz i Juda Boruchowicz. Według podobnej metryki z 1820 roku najwięcej wśród chłopów użyłkował Mikołaj Kurzawa.
Okres późniejszy to ciężkie lata dla mieszkańców wsi. Nie dość, że musieli oni odrabiać kilka dni tygodniowo pańszczyzny i zobowiązani byli do różnego rodzaju świadczeń na rzecz właściciela wsi, to nękało ich wiele chorób i epidemii. W roku 1789 od 11 czerwca do 1 sierpnia choroba określana pustulą (bąbel, pryszcz) zabiła 22 dzieci. W roku 1831 wybuchała w okolicy epidemia cholery zabijając w Głojscach 39 mieszkańców. Najcięższy okres to lata 1845-1849, kiedy to szalała zaraza na bydło i ziemniaki, epidemie tyfusu i cholery, panował głód i straszliwa bieda. Spowodowało to dużą umieralność wśród ludności. W Głojscach w 1845 roku zamarło 18 osób, w 1846 – 19, w 1847 aż 76, w 1848 – 80, a w 1849 – 50. Łącznie między 1845 a 1849 zmarło w tej wsi 243 osoby.
Najcięższe żniwo zabrała jednak cholera w lecie 1873 roku. Naoczny świadek tych wydarzeń ksiądz proboszcz Jan Scholz tak pisał w swej kronice „W roku 1873 nastała po ospie panującej ku końcowi zimy i początku wiosny, nawet i dalej, bo 18 czerwca, cholera w Łysej Górze przeplatana ospą, okropnie grasowała w okolicy potem zapanowała srogo w Głojscach, także po całych dniach i nocach ja Ks. Jan Scholz proboszcz miejscowy zaopatrywałem chorych. Mianowicie na Św. Jana z Dukli w świt jadąc do Dukli na odpust po drodze zaopatrywałem wszystkich chorych do których byłem wezwany w Łysej Górze i w Głojscach, a z powrotem z Dukli z odpustu na drodze do Głojsc zatrzymywany od przedwieczora całą noc po całej wsi zaopatrywałem na cholerę zapadłych a ledwiem do domu przyjechał znowu po mnie przyjechali do nowych zachorzałych, tak było każdy dzień bo nie było jednego w Łysej Górze i Głojscach, aby nie był na cholerę chorował, z tych jedni umierali, drudzy wyzdrowieli (…)Ta cholera przechodziła w tyfus, w tem wypadku nie było ratunku i taki zwykle umierał. Nie wyszczególniam wiele w tem roku na ospę, a potem na cholerę wymarło, bo kto się chce o tem przekonać tego wysyłam do równoczesnych metryk, a tam się przekona”
Był to ostatni atak tej choroby w historii Głojsc. Od tego momentu rozpoczął się szybki rozwój wsi. Już w 1848 liczyła ona 69 numerów, a od lat 70 – tych powstawało coraz więcej domów. Już pod koniec XIX wieku było 125 domów, a wieś liczyła 733 mieszkańców. Duże znaczenie w tym okresie miała również emigracja do Stanów Zjednoczonych. Z samych Głojsc wyjechało w tym okresie ponad 50 osób (do 1914 roku) kierując się głównie do stanu Connecticut (głównie New Haven).
Lata 1914-1918 okres I wojny światowej, w której uczestniczyli tez chłopi z Głojsc powołani do armii. Najcięższe walki toczyły się tutaj o okresie bitwy pod Gorlicami. Wielu młodych chłopów nie powróciło niestety do swoich domów, między innymi Józef Woźniak z Głojsc. Według relacji mieszkańców zginął tutaj również oficer armii pruskiej lub austriackiej, którego ekshumowano dopiero po zakończeniu wojny (1919 lub 1920 r.).
Autor: Daniel Nowak