Tygrzyk paskowany w Głojscach.
Fot 1. Tygrzyk paskowany w Głojscach.
W Głojscach od jakiegoś już czasu widywany jest ciekawy pająk - tygrzyk paskowany (Argiope bruennichi). Pająk ten należy do rodziny krzyżakowatych (Araneidae), a jego bliskim krewniakiem jest powszechnie znany krzyżak ogrodowy (Araneus diadematus). Tygrzyka trudno jest pomylić z innymi pająkami. Swą nazwę zawdzięcza ubarwieniu podobnemu do futra tygrysa. Samica osiąga długość ok. 2 - 2,5 cm, na jej jaskrawożółtym odwłoku znajdują się czarne poprzeczne prążki co upodabnia ją nieco do osy. Samce są niepozorne, osiagają ok 5-7 mm długości, na srebrzystoszarym odwłoku posiadają szarą podłużną łatę na środku i ciemniejsze kropki po bokach.
Tygrzyk paskowany występuje na ciepłych, mocno nasłonecznionych łąkach, które porastają wysokie oraz średniej wielkości rośliny. Swoje sieci tworzą kilka-kilkanaście centymetrów nad powierzchnią ziemi. Wybór takich miejsc (krzyżaki budują pajęczyny znacznie wyżej) ma na celu bycia w tym samym środowisku, które upodobała sobie ulubiona „zwierzyna” na którą polują tygrzyki. Ich przysmakiem są szarańczaki. Tam, gdzie tygrzyki rozsnuwają swoje sieci, koniki polne nie mają łatwego życia. Nie tylko one jednak mogą paść ofiarą tygrzyków. W ich pajęczyny, często wpadają także ważki oraz motyle. Pająk ten potrafi upolować nawet osę i pszczołę, lecz gdy zostanie użądlony, umiera na miejscu. Jeden owad wystarczy tygrzykowi nawet na tydzień.
Zwykle tygrzyka można spotkać w dość dużym, jak na pająki, zagęszczeniu - przeciętnie 3 osobniki na 1m2. Jest to kolejna cecha wyróżniająca, gdyż większość pająków to zwierzęta prowadzące samotny tryb życia, wręcz nie tolerujące towarzystwa innych przedstawicieli swojego gatunku.
Ciekawe i charakterystyczne są duże sieci tygrzyka, na których znajdują się dwa wyraźnie widoczne pionowe zygzaki górny i dolny (stabilimentum), wykonane z przędzy. Starsze osobniki konstruują tylko dolny zygzak, a czasami rezygnują z obu. Zygzaki te pełnią funkcję wzmacniającą sieć. Jest to związane z pożywieniem tygrzyka - owady z rzędu prostoskrzydłych i ważek charakteryzują się stosunkowo dużymi rozmiarami.
Pod koniec lata samica tygrzyka paskowanego składa 300 - 400 jaj w dużym, zbudowanym z bardzo grubego oprzędu kokonie, który zawiesza wśród traw. Jest on barwy jasnobrązowej, dzięki czemu doskonale zlewa się z otoczeniem. Po czterech tygodniach z jajek wylęgają się małe pajączki, które zimują w kokonie i wychodzą z niego dopiero wiosną.
Fot 2. Argiope bruennichi
Około 200 lat temu pająk ten występował jedynie w rejonach basenu Morza Śródziemnego. Do Polski dotarł stosunkowo niedawno - pierwsze doniesienia o występowaniu tego gatunku pochodzą z lat siedemdziesiątych XIX wieku z terenów Galicji. Tygrzyk do niedawna był gatunkiem bardzo rzadkim, ale obecnie znacznie powiększył swój zasięg i stał się dość pospolity w całej Polsce. Wykazał tym samym niesamowitą zdolność rozprzestrzeniania się. Prawdopodobne jest bierne przenoszenie kokonów przez wezbrane wiosną rzeki, których prąd porywa całe kępy traw. Wiadomo też, że młode pajączki tego gatunku potrafią podróżować wraz z prądami powietrznymi przy pomocy wypuszczanej na wiatr nitki pajęczej, tak jak robią to inne pająki podczas „babiego lata”. Nie czynią jednak tego pod koniec lata i na początku jesieni, lecz wiosną, gdy wychodzą z kokonów. Prawdopodobnie w ten sposób przywędrowały do naszego kraju.
W czasach, gdy tygrzyk był gatunkiem rzadkim, objęto go ochroną gatunkową. Obecnie jest pospolity, nie stwierdza się dla niego zagrożeń i przestał być gatunkiem chronionym (rozporządzenie Ministerstwa Środowiska z 23.11.2011 r. będące nowelizacją listy gatunków chronionych).
Jak tygrzyki przeżywają srogie zimy, które nie są aż tak dokuczliwe na południu Europy? Dorosłe pająki nie potrafią przetrwać zimy i kiedy ta nastaje, po prostu giną. Nie dotyczy to jednak kokonów, których lęgną się młode pajączki. Te są wstanie przeżyć bardzo dotkliwe mrozy.
Młode pająki pojawiają się w maju. Początkowo nie widać u nich aż tak kontrastowego ubarwienia, dopiero później go nabywają, można je jednak rozpoznać, choćby po pajęczynie, gdyż od samego początku tworzą pajęczyny z widocznym w nich stabilimentum. Dorosłe osobniki można zaobserwować już w lipcu, spotyka się je do później jesieni. W tym czasie dochodzi do pajęczych godów. Samica często pożera dużo mniejszego samca po kopulacji – stanowi dodatkowe źródło energii dla samicy, która potrzebuje jej jak najwięcej, by móc stworzyć kokon i złożyć w nim jajeczka.
Tygrzyk jest jadowity. Ukąszenie może powodować martwicę tkanek oraz silny obrzęk; ból jest porównywalny z ukąszeniem szerszenia. Tygrzyk nie jest jednak agresywny. Zaniepokojony upada w trawę i ucieka.
Czytaj też: